Ons Verwonderen Rondom Ommen: #06. Lemelerberg en Jodenbosch nabij Nunspeet

Onderaan hoofdstuk #01 Ons Verwonderen Rondom Ommen staat een

lijst van weblogs onder het motto OnsVerwonderenRondomOmmen

en van Bijdragen op het forum van OudOmmen.nl onder

Zoekplaatjes op http://www.oudommen.nl/?cat=119 en

Op zoek naar… op http://www.oudommen.nl/?cat=117 .

--------------------------------------------------

Nog een Lemelerberg en Jodenbosch nabij Nunspeet:
dat zijn de verhalen waar we het graag voor doen…

------------------------------------

Met dank aan uitgever Aart Vierhout van Nunspeet.nl en schrijver Wilco van der Top, die het op zijn beurt op http://www.nunspeetvillage.nl/groen/n034.html leende uit het boekje ‘Veluwse vertellingen’ van Jan L. de Boer:

LEMELERBERG
"Door de aanleg van de Stakenbergweg verdween een bijzondere heuvel, de Lemelerberg, ook wel Leemberg genaamd. De weg kwam er dwars doorheen te lopen. [Zie de luchtfoto.]

* OUD VOLKSVERHAAL: DE HERDER EN HET GOUD
De Leemberg viel op doordat zich op de top een groot gat bevond, een soort krater. Dezer zou, volgens een oud volksverhaal, zijn ontstaan door een herder.
Die wees eens een vreemdeling de weg naar Nunspeet in ruil voor goud. Aangekomen bij de Lemelerberg zei de vreemdeling dat hij het goud op de top zou neerleggen.
De herder kon zich niet bewegen, omdat zijn benen ineens loodzwaar werden. Hij zag nog net dat de vreemdeling het goud begroef onder een grote eik op de top van de heuvel.
Zodra hij zich weer kon bewegen, haastte hij zich naar de top en begon hij te zoeken. Het was inmiddels te donker geworden om iets te vinden en de herder besloot de volgende dag te gaan zoeken.
Dagenlang was hij met een spade aan het graven op de top van de heuvel. Uiteindelijk viel de eik op de top om, omdat zijn wortels totaal waren ondermijnd.
Hierdoor ontstond een nog groter gat. De herder bleef, gedreven door hebzucht, echter graven en graven. Hierdoor ontstond op den duur een kolossaal gat.
Toen hij op een dag uit het gat omhoog klom, zag hij de vreemdeling langs de heuvel lopen. Deze lichtte een deel van zijn gewaad op en de herder zag tot zijn grote schrik een bokkepoot.
Hij was door de duivel voor de gek gehouden.

* DE RESTANTEN
Een klein deel van de vroegere Leemburg is nog in het landschap terug te vinden. Wanneer men vanuit Vierhouten de kruising Halfweg recht oversteekt en vervolgens de Stakenbergweg volgt, de scherpe bocht door, dan is het restant van de heuvel een eindje verderop te zien. Aan weerskanten van de weg bevinden zich twee langgerekte heuveltjes. Deze heuveltjes zaten vroeger aan elkaar vast en vormden één grote heuvel, de Lemelerberg."

PS: "De Stakenbergweg is in de jaren dertig van de vorige eeuw aangelegd als werkverschaffingsobject. De aanleg verliep heel traag omdat men niet te snel mocht werken. Een nieuw werkverschaffingsobject was namelijk niet eenvoudig te vinden en als de weg klaar was, waren de arbeiders die er aan werkten weer werkloos. Vanwege de trage aanleg werd er vroeger, gedurende de aanleg, spottend gesproken over de 'eeuwige weg'."

PPS: Wie kent nog meer Lemelerbergen of Leembergen en Jodenbosschen, naast die uit vroeger tijden op de Noetselerberg tussen Nijverdal en Holten? Zie het mailadres in de 1e reactie hieronder.

-----------------------------------

Bijgewerkt op zondag 8 mei om 23:58.

Jodenbos Twilhaar

http://www.dedokwerker.nl/kamp_prins_bernhard.html
Rijkswerkkamp Twilhaar
De Sallandse Heuvelrug is een stuk natuurgebied dat vanuit het noorden met de klok mee ingeklemd ligt tussen de plaatsen Hellendoorn, Nijverdal, Holten en tenslotte Haarle in het westen. In dit natuurgebied was een kamp, 'Rijkswerkkamp Twilhaar'.
Niet van de Duitsers maar van de gemeente Nijverdal, het was bedoeld om werkloze mannen te huisvesten die zich nuttig moesten maken in de bossen. In 1942 namen de Duitsers het kamp over, de werkloze mannen werden weggezonden om plaats te maken voor Joden uit onder andere Amsterdam, Tilburg en Groningen.

Dit kamp werd gebruikt voor gevangenen die in de bossen werkten. Er moest op last van de Duitsers grond ontgonnen worden. Na het afbreken van het kamp in 1947 is er op die plaats een bos aangeplant dat officieel Jodenbosch (later Jodenbos) heette. Het bos fungeerde als monument voor de mannen die er gewerkt hadden.
Eind jaren negentig is dit bos op last van de gemeente Nijverdal gekapt en vanaf 2002 is de plek ook niet meer benoemd. Daarmee verdween in feite een oorlogsmonument.

-----------------------------------

http://www.werkkamptwilhaar.nl/jodenbos.html
Jodenbos van de kaart gehaald
Auschwitz Bulletin
Maart 2002
Op de nieuwste uitgave van de kaart van de Sallandse Heuvelrug (april 2002) ontbreekt dit jaar voor het eerst de aanduiding 'Jodenbos'. Dit markante groene monument, dat vlak na de oorlog was aangeplant als postuum eerbetoon aan een groep joodse mannen, die dit perceel grond in 1942 diende te ontginnen, sierde ruim 50 jaar lang de heide op de Noetselerberg bij Nijverdal. Een aantal jaren geleden is dat Jodenbos gekapt. Maar met de verdwijning van de naam herinnert bijna niets meer aan het gedwongen verblijf van de bijna honderd joodse mannen uit voornamelijk Groningen en Amsterdam in het Nijverdalse werkkamp Twilhaar.

-----------------------------------

http://www.werkkamptwilhaar.nl/kamptwilhaar.html
De joodse dwangarbeiders hebben onder toezicht van medewerkers van Staatsbosbeheer een perceel grond van 200 bij 100 meter bouwrijp gemaakt voor inplant. De mannen hebben niet de tijd gekregen ook daadwerkelijk bos op de Heuvelrug aan te planten.

http://www.oocities.org/twilhaar/geschiedenis.html - This Page is an antiquarian - possibly outdated - usergenerated website brought to you by an archive. It was mirrored from Geocities in the end of october 2009. For any questions about this page contact the respective author. To report any mal content send URL to oocities[at]gmail[dot]com. For any questions concerning the archive visit our main page:OoCities.org.

Zeelieden op de hei
De eerste groep werklozen die in Twilhaar aan de slag moest, bestond uit mannen uit Scheveningen en Den Haag. Het waren zeelieden van de grote vaart, die door maatregelen van de nazi s niet meer konden uitvaren naar zee. Ze werden door de Duitse bezetter aan het werk gezet via de Dienst voor de Werkverruiming, die hiervoor in het hele land tal van rijkswerkkampen tot haar beschikking had.

Ver van huis, in kamp Twilhaar, werden deze zeelieden aan ongewoon en zwaar grondwerk gezet. En het werd er niet gemakkelijker op, doordat hen de zeer strenge winter van 1941-1942 te wachten stond. Het kamp moet meerdere malen door sneeuwstormen zijn ingesneeuwd en de grond, die ze moesten bewerken, was tot ver in april diepbevroren. Toch is het hen gelukt op het terrein van Staatsbosbeheer een boomkwekerij aan te leggen, die de naam De Plantage kreeg.

------------------------------------

Nijverdal, 'Twilhaar' - Oorlogsmonumenten - Monument-detail
De namen van 56 Groninger mannen die in 1942 in Twilhaar hebben gezeten, ontbreken nog. ... een boomkwekerij aan te leggen, die de naam De Plantage kreeg

http://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/monument-detail/_rp_main_elementId/1_16188 - Nijverdal, 'Twilhaar' > Geschiedenis
De eerste groep werklozen die in Twilhaar aan de slag moesten, bestond uit mannen uit Scheveningen en Den Haag. Het waren zeelieden van de grote vaart, die door maatregelen van de bezetter niet meer konden uitvaren naar zee. Ze werden aan het werk gezet via de Dienst voor de Werkverruiming, die hiervoor in het hele land tal van rijkswerkkampen tot zijn beschikking had. Ver van huis werden deze zeelieden aan ongewoon en zwaar grondwerk gezet. Ondanks de zeer strenge winter van 1941-1942 is het hun gelukt op het terrein van Staatsbosbeheer een boomkwekerij aan te leggen, die de naam De Plantage kreeg.

-----------------------------------

Jodenbos bij Elsloo (Friesland)

http://www.joodsewerkkampen.nl/content.php?Pagina_ID=111&JoodsWerkkamp_ID=8

De barakken van kamp De Landweer zijn na het vertrek van de joden waarschijnlijk niet meer bewoond geweest. In de buurt van het kamp, tussen het Canadameer en het dorp Elsloo, werd later door de Duitsers een schijnvliegveld aangelegd. Het is niet precies bekend wanneer het kamp is gesloopt. Dorpelingen die het kamp hebben meegemaakt, denken dat De Landweer kort na de oorlog is verdwenen. Op de oude locatie van het kamp is tegenwoordig niets tastbaars van De Landweer meer aanwezig. Wel bestaat nog het bos dat in 1942 door de tewerkgestelden is gepoot. In de volksmond heet dit perceel het jodenbos.