zaterdag 28 mei 2011

#08. Boeken en overige bronnen rondom het Englandspiel en Stegeren [zie ook #02.]

Thema WO2
#12. zaterdag 25 juni 2011 - bergen rondom Ommen en duinen aan zee - laatste hoofdstuk
#11. vrijdag 24 juni 2011 - V1 en V2 rondom Ommen
#02. donderdag 3 maart 2011 - Englandspiel - Stegeren  
#01. zaterdag 26 februari 2011 - Ons Verwonderen Rondom Ommen  - eerste hoofdstuk 

 Onderaan hoofdstuk #01 Ons Verwonderen Rondom Ommen staat een
lijst van alle weblogs onder het motto OnsVerwonderenRondomOmmen
en van relevante Bijdragen op het forum van OudOmmen.nl onder

---------------------------------------------------------

Hier zijn of worden besproken de boeken:
Thuis op de plank van links naar rechts:
- De Germaansche Invasies, Ferdinand Lot, MMCXXXIX
- Leiders en Misleiders, (The Path to Leadership), Montgomery, zj
- Ommen Rond de 19e Eeuw ,G. Steen, 1982
- The Path to Victory, Douglas Porch, 2004
- De Schakel; De Geschiedenis van de Engelandvaarders, Frank Visser, 1976
- Englandspiel, Jelte Rep, 1977
- serie Het Koninkrijk der Nederlanden 1-13, Dr Lou de Jong, deel 5 maart '41-Juli '42
- De Verrader, Auke Kok, 1995
- Abwehr IIIF, H.J. Giskes, 1949, Inleiding Mr Dr W.H. Nagel, Naschrift Lt. H.M.G. Lauwers
- Ondergang I, Dr J.Presser, 1965
- Verzet en Overgave - Dietrich Bonhoeffer - 1956
- Het Englandspiel - Joseph Schreieder - zj
- Het Englandspiel + De Dolkstoot in de rug van het Nederlandse volk, Mr J.E. van der Starp, 1996
- Englandspiel ontmaskerd, 54 Nederlandse agenten opgeofferd voor D-Day, Pieter Hans Hoets, 1990
- De ongelooflijke geschiedenis van het krijgsgevangenkamp 'Prins Bernhard', M. van Amerongen
Bij het eerst lezen van oudere boeken is beter na te gaan wie anderen naschrijft en wie zelf onderzoekt. 

Hier horen bij:
- De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans
- Starp, Mr. J.E. v.d.- Het Englandspiel, demasqué der Vau-mannen
- http://www.boekwinkeltjes.nl/singleorder.php?id=105104705 -WAALS, Antonius van der (1912-1950) - http://www.soldatenvanoranje.nl/bbo058.htm
- Full text - Igitur - Bestandsformaat: Microsoft Word - HTML-versie - 9 sept 2010 ... Deze man was een V-Mann in dienst van Schreieder .... 
- Demasqué der Vau-Mannen (kerstmis 1948) en Een dolkstoot in de rug ... 
- Dossier Nordpol, Het Englandspiel onder de loep, Jo Wolters, http://dare.uva.nl/record/144400 - 2003

DOSSIER NORDPOL, 
HET ENGLANDSPIEL ONDER DE LOEP
van Jo Wolters, dat op internet als gezaghebbend wordt geëtaleerd, volgt het PEC-rapport: Hoofdstuk I pagina 24 [van het boek] […] Nu het verband tussen de Hooghalense dropping en de Haagse zender voor Giskes vaststond - de zender was inmiddels tot op het huizenblok uitgepeild -, besloot hij snel toe te slaan. Hij schakelde de Sicherheitspolizei in en binnen een week zaten alle hoofdpersonen gevangen. Een van de gearresteerden was de in Den Haag ondergedoken marconist H. Lauwers. Samen met zijn medeagent T. Taconis, die vanuit Arnhem opereerde, was hij in de nacht van 6 op 7 november 1941 bij Ommen geparachuteerd. Ze waren uitgezonden door de Britse sabotagedienst Special Operations Executive (SOE). Aanvankelijk had Giskes het Hooghalense receptiecomité, dat de bewuste nacht onder leiding van Taconis stond, nog even ongemoeid gelaten. Hij ging er kennelijk vanuit dat deze gelegenheidsgroep niet snel van de Haagse arrestaties zou horen en bovendien niet over de middelen beschikte om Londen te waarschuwen. Toch zat ook deze groep binnen een week achter de tralies. […]
Noot gb: In bijlage 3 met een overzicht van alle agenten wordt weer twijfel gezaaid over de dag van landing van Lauwers en Taconis nabij Stegeren door als vertrekdatum te noemen 7 november. Dat zou immers kunnen betekenen dat ze voor middernacht zijn opgestegen en na middernacht in de loop van de 8e zijn geland. Dit boek staat in zijn geheel op het internet > http://dare.uva.nl/record/144400 :
- Telegramwisseling maart 1942 zender onder Duitse regie 117Ebenezerr — zender Catarrh-team (Lauwers/Taconïs)
- Telegramwisseling april 1942 één zender werkt onder Duitse regie, de ander in vrijheid 119 Ebenezer - zender Catarrh-team (Lauwers/Taconis)
- Telegramwisseling mei 1942 - alle zenders onder Duitse regie 123Ebenezer — zender Catarrh-team (Lauwers/Taconis)
- Telegramwisseling juni 1942 — alle zenders onder Duitse regie 128 Ebenezer — zender Catarrb-team (Lauwers/Taconis)
- Radioverbindingen 176 Lauwers'Lauwers' getuigenis 176
- Telegramwisseling 188 Procedures 188 Lauwers' waarschuwingen 192
- Lauwers' 'after action report' 209
- 24 - Een van de gearresteerden was de in Den Haag ondergedoken marconist H. Lauwers. Samen met zijn medeagent T. Taconis, die vanuit Arnhem opereerde, was hij in de nacht van 6 op 7 november 1941 bij Ommen geparachuteerd. Ze waren uitgezonden door de Britse sabotagedienst Special Operations Executive (SOE).
- 26 - Lauwers weigerde verdere medewerking,, maar gaf ten slotte toe, omdat hij van Giskes de, door Berlijn zeker te sanctioneren, verzekering kreeg dat niet alleen Baatsen maar ook eventueel andere in de loop van deze operaties gevangen te nemen agenten niet voor het krijgsgerecht gebracht zouden worden.
- 176 - HOOFDSTUK 8 Lauwers' getuigenis - Lauwers' verhaal is bijzonder goed gedocumenteerd. De Enquêtecommissie beschikte bij zijn verhoor al over een uitgebreid rapport van zijn hand, gedateerd 12 februari 1946.
- 209 - Lauwers' 'after action report' - In de SOE-archieven bevinden zich kopieën van een handgeschreven verklaring van Lauwers en van een uitgetypte versie daarvan, gedateerd: Tyting House, Guildford.. May 30th, 1945.' In Tyting House werd Lauwers na terugkeer in Engeland ondervraagd door personeel van SOE's Security Section; het etablissement werd in SOE's organigram aangeduid als Station 28. Genoemde schriftelijke verklaring is blijkbaar het enige document dat over Lauwers' ervaringen is opgemaakt; men heeft hem simpelweg verder nooit iets gevraagd.22 Hij werd bij terugkeer, hoewel hij daar expliciet om verzocht had, niet verhoord.. Lauwers' verslag van zijn verblijf in Guildford wordt in essentie bevestigd door een document van 5 juli 1945, waarin Security aan SOE Dutch Section laat weten dat Lauwers op basis van zijn schriftelijke verklaring én informatie verkregen uit de verhoren van Giskes 'schoon' bevonden is.
- 210 - Lauwers' in hoofdstuk 8 aangehaalde 'RAPPORT betreffende NORDPOL-AFFAIRE' van 12 februari 1946 was dan ook in de eerste plaats als een verweer tegen dit soort verdachtmakingen en beschuldigingen geschreven, maar dat had niet onmiddellijk het gewenste gevolg. Een vergelijking van dat 'RAPPORT' met de in Tyting House geschreven verklaring levert in essentie geen verschillen op. In die verklaring schrijft Lauwers letterlijk: Major GIESEKES (sic.) (...) saw me in prison shortly after my arrest and asked me to transmit messages for him, promising that my life would be spared should I be willing to do so. At Beaulieu I had been told they would try this and that I could consent provided I did not give my identity check away.
- 212 - Intern SOE-onderzoek - Dutch Investigation Report, december 1943

------------------------------------------------

Overige boeken
Zie ook http://onsverwonderenrondomommen.blogspot.com/2011/03/englandspiel-stegeren.html -
Zie ook: http://www.englandspiel.eu/boeken.php?taal=nl

-----------------------------------------------

Overige bronnen
Over De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans.doc
Englandspiel/Germanygame Andere Tijden 27 mei 2003
Dossier nordpol full txt.doc – 176 pp
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12210120/ -
Inleiding Englandspiel of Germanygame?
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12210275/ -
Begin van het Englandspiel - Special Operations Executive
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12210300/ -
Geheim agent Lauwers - Gevangen genomen 
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12210340/ -
Plan voor Holland - Op het verkeerde been
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12210372/ -
Parlementaire Enquête en L. de Jong - Blunder of offer?
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12210444/ -
Einde Englandspiel-Vijf agenten overleven - Van de 61 gedropte agenten blijken 51 te zijn afgevoerd naar concentratiekamp Mauthausen. Elf agenten verdwijnen onderweg en worden als vermist opgegeven. Eén agent overlijdt tijdens een dropping. Twee agenten ontsnappen, twee agenten worden in Haaren gefusilleerd, één overlijdt door uitputting vlak na de oorlog en vier keren uiteindelijk terug naar Nederland.
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12210448/ -
Conclusie -Germanygame 
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12276466/ -
Bronnen
GEINTERVIEWDEN
J. Wolters, auteur Dossier Nordpol
H. Blom, directeur NIOD
H. Lauwers, agent Englandspiel
G. Baatsen, zus Arnold 'Abor' Baatsen
BEELDMATERIAAL
'Now it can be told.' Film gemaakt in opdracht van Central Office of Information.
[Foto: Rep met Lauwers tijdens de opnamen] 'Englandspiel', Jelte Rep, NCRV 1979
'De Bezetting', Lou de Jong, NTS 1966
Instituut voor Beeld en Geluid
Instituut voor Militaire Geschiedenis
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/items/12276475/ -
Literatuur
J. Wolters, 'Dossier Nordpol, het Englandspiel onder de Loep' (Boom; Amsterdam 2003).
M.R.D. Foot, 'SOE in the low countries' (St Ermin's Press; Londen, 2002)
J. Rep, 'Englandspiel' (Van Holkema & Warendorf; Bussum, 1978)
P. Dr., 'Beroep: Meesterspion' (Vassallucci; Amsterdam 2002)
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/afleveringen/12084715/media/13722198/
http://www.vpro.nl/programma/madiwodo/dossiers/24214939/ - dossiers

-------------------------------------------------

Links
Website van uitgeverij Boom met informatie over Dossier Nordpol
Chronologisch overzicht van het Englandspiel
Website met informatie over de SOE
Chronologisch overzicht van het Englandspiel - Informatie over het Englandspiel =
Bijlagen - Download hier de volledige tekst van 'Englandspiel / Germanygame' in Word-formaat = Englandspiel of Germanygame.doc = Englandspiel of Germanygame webtekst2.doc = Englandspiel-Germanygame = Andere Tijden 27 mei 2003

------------------------------------------------

Eigen documenten  
Hier zijn of worden besproken de boeken.doc
Over De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans.doc
Bronnen voor OnsVerwonderenRondomOmmen.doc
Bronnen Englandspiel – Stegeren.doc
Englandspiel – Stegeren.doc
Englandspiel / Nordpolspiel - Over Giskes en Lauwers
Englandspiel bij Stegeren
Verzetsgroep Evert 1980 te Stegeren.doc
Englandspiel Evert en anderen
Englandspiel Evert et al.doc
Englandspiel in Lemelerveld
Hooghalen
HET ENGLANDSPIEL: EEN MISLEIDINGSSPEL?
Jedburgh Team Dudley.doc
Landden Lauwers en Taconis op 6, 7 of 8 november 1941 bij Stegeren?
Marechausseeagenten en het England-Spiel
Nordpol – Affaire - Lauwers after action report 12-2-1946 – [> OLK26] -
Notitie Hellendoorn – boek - Opdat niet wordt vergeten
Notities Englandspiel Nordpolspiel Giskes
Notities Ommen – Stegeren
Notities Ommen Darde Klokke.doc
Notities Stegeren
Notities Stegeren.doc
Ons Verwonderen Rondom Ommen – Englandspiel – Stegeren.doc – zie ook Notities Stegeren.doc
Ontdek Ommen
Stinie of Stina of Sieinie naar Stegeren
Stegeren en het Englandspiel
Verzetsgroep Evert 1980 te Stegeren
22. De 9 (?) Engelandvaarders (geheime agenten) die bij Stegeren zijn geparachuteerd.
22a. Aan welke kant van de Regge is die opvouwbare militaire dienstfiets van Lauwers en Taconis terechtgekomen en waar is ‘ie gebleven.
22b. Lauwers [de Nederlandse hoofdrolspeler] schrijft zelf in zijn Naschrift in het boek ABWEHR III-F van zijn grote Duitse tegenspeler H.J. Giskes op p281: Het Nordpolspiel kan gerekend worden te zijn begonnen met mijn arrestatie [op een paar km van mijn huis in Den Haag –gb] op Vrijdag 6 Maart 1942.
Geslacht Ten Oever vindt oorsprong in Stegeren
update 30-5-2011

--------------------------------------------------

Onderaan hoofdstuk #01 Ons Verwonderen Rondom Ommen staat een
lijst van weblogs onder het motto OnsVerwonderenRondomOmmen
en van Bijdragen op het forum van OudOmmen.nl onder

Zie ivm #08 ook #02 van donderdag 3 maart 2011 - Englandspiel - Stegeren

-----------------------------------------------------------------------------


[eind 2011 integraal op het net]

Loe de Jong - Koninkrijk - Begin van het Englandspiel

HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN
IN DE TWEEDE WERELDOORLOG
DEEL 5 MAART '41 - JULI '42 tweede helft

Hoofdstuk 10 Contact met Londen                                                                          860
Begin van het Englandspiel                                                                                     912

[913] Begin november '41, twee maanden na Homburg en Sporre, werd een tweede paar geheime agenten door de Dutch Section van SOB naar bezet gebied gezonden: de agent Thijs Taconis en zijn marconist Hubertus M. G. Lauwers. Als eersten kon men hun nagemaakte persoonsbewijzen meegeven, maar het papier daarvan was donkerder dan van de echte (waarvan men intussen in Londen enkele exemplaren van Engelandvaarders ontvangen had); bovendien vertoonde de druk hier en daar afwijkingen en deugde het watermerk niet: de twee leeuwen die het Nederlandse wapen flankeerden, keken in dezelfde richting; het geheel vormde een beeld dat Lauwers later alleen maar met 'een hobbelpaard' kon vergelijken.' Taconis

1 Getuige H. M. G. Lauwers, a.v., p. 214. -  [914] TACONIS EN LAUWERS

en Lauwers maakten een van de officieren van SOE op de gebreken van hun pb's opmerkzaam, 'Ja, jongens', zei deze, 'ik weet het wel .. Als je niet gaat, zal niemand er je boos op aankijken.' 'Maar wij hadden', aldus Lauwers, 'de parachute bij wijze van spreken op de rug'1 - het was hun psychisch niet mogelijk, in een zo laat stadium van hun missie af te zien.
Zij werden gedropt bij Almelo.
Ondanks hun protesten had men hen nagenoeg gelijk uitgedost. 'Wat de kleding betreft leken wij tweelingbroers', vertelde Lauwers aan de Enquête-commissie.

'U kunt begrijpen dat wij ons afvroegen wat een marechaussee van wie wij niet konden weten of hij 'goed' was, dacht toen hij 's morgens om acht uur op een weg tussen Mariënberg en Almelo twee mannen zag lopen met dezelfde jassen,tassen, dassen en overhemden.2

1 A.v. 2 A.v..

--------------------------------------------------

Scheveningseweg 333, 2584 AA Den Haag, tel: 070 - 353 86 20
mail: scheveningen@dobdenhaag.nl

Nooit meer

Tentoonstelling, Bibliotheek Scheveningen - zondag 1 april 2012 tot maandag 30 april 2012
Een tentoonstelling van schilderijen gemaakt door André van Kruijssen onder de titel Nooit Meer. De schilderijen en collages zijn geïnspireerd op de deportatie van de joden uit Scheveningen. Deze indrukwekkende tentoonstelling is de hele maand april te zien in bibliotheek Scheveningen. Prijs voor leden: gratis - Prijs voor niet-leden: gratis - Reserveren: niet nodig - Telefoonnummer: (070) 353 86 20 


Over de aanleiding van de schilderijententoonstelling




De aanleiding voor de tentoonstelling betreft de gedachtenis aan personen die in de Tweede Wereldoorlog omkwamen in het verzet en in het bijzonder de gedachtenis aan Joodse inwoners van Scheveningen (inclusief Statenkwartier) die in de oorlog zijn vermoord of door wanhoop en ontberingen het leven lieten. Het doel om de schilderijen tentoon te stellen is, om met de name de jeugd, over deze onderwerpen te informeren. 

Aan de zuidwest kant van de Waterpartij, is door Titus Leeser (1903-1996) een monument vervaardigd dat door prinses Juliana op 3 mei 1980, dus kort na haar troonsafstand, werd onthuld. Op een sokkel staat een engel met verbrande vleugels, 'De val van Icarus'. De tekst luidt:

ZIJ SPRONGEN IN DE DOOD VOOR ONZE VRIJHEID
ENGLANDSPIEL 1942 – 1944
In dankbare herinnering aan de 54 Nederlandse agenten
en allen die vielen in het inlichtingenwerk. 


Dit monument werd reeds in de beginjaren '90 door de omringende struiken goeddeels aan het oog onttrokken. Evenals voor veel andere monumenten was er destijds te weinig belangstelling om deze monumenten te onderhouden.


Het is zo goed als zeker dat alle betrokken verzetsmensen door verraad zijn omgekomen. Hoe het verraad precies tot stand is gekomen is niet geheel duidelijk. Aan het eind van deze inleiding is een kort historisch overzicht van het Englandspiel afgedrukt. 


Van het monument aan de Waterpartij maakte ik een foto. Ik verwerkte die in een schilderij om de gedachte aan mensen die hun leven gaven voor onze vrijheid levend te houden.


Ook andere objecten zoals het gedenkteken op de gevangenismuur en de omgeving van de Waalsdorpervlakte fotografeerde ik, met dezelfde bedoeling. 


In de jaren ’70 zijn er door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie twee dikke boeken samengesteld naar aanleiding van een onderzoek naar de gedragingen van Edmond Weinreb. De namen en adressen die in het Weinreb-rapport voorkomen betreffen in veel gevallen personen uit de buurt van waar ik ben opgegroeid. Ik besloot een aantal schilderijen te vervaardigen om het lot van de in dit rapport beschreven personen te verbeelden in een drieluik: de plek waar zij gewoond hebben, het tussenstation en de plaats waar zij werden vermoord of vergast. Voor dit doel was materiaal beschikbaar over de gebeurtenissen die zich in de concentratiekampen hebben afgespeeld. 


De uit België afkomstige Ludo van Eck overleefde evenals zijn echtgenote verschillende concentratiekampen. Na de oorlog wijdde hij zijn leven aan het bekendheid geven van datgene dat hij in de kampen had ervaren. De titel van het boek dat hij schreef was simpelweg: “De Kampen”. In het voorwoord schreef hij: “Ik, een overlevende, schreeuw tot u de boodschap van de overlevenden en van de doden. Ik wil dat je weet, want als je weigert te weten, ben je nu reeds schuldig aan het kwaad dat morgen kan gebeuren.” Dit boek over de Nazikampen heb ik aangeschaft en het was mij in veel gevallen niet mogelijk om naar de afschuwelijke beelden te kijken die in het boek waren afgedrukt. Niettemin heb ik van een aantal foto's kopieën gemaakt en deze verwerkt in schilderijen. In sommige gevallen heb ik nadat ik een onderdeel van een seconde naar de betreffende foto had gekeken, deze haastig op de glasplaat van de kopieermachine gelegd, de kopie mee naar huis genomen, opgeplakt op het tekenvel en ben ik er in hoge snelheid zo lang mee bezig gegaan totdat ik er zonder te sterke gevoelens van afschuw naar kon kijken. Door mijn actie had deze afschuw plaats gemaakt voor uitbeelding van intense droefenis, onmacht en andere emoties die binnen het bevattingsvermogen liggen. 


Toen er twee schilderijen gereed waren opperden enkele mensen die kennis hadden genomen van mijn werk dat het een goed idee zou zijn om er mee “naar buiten te treden”. Dit was de directe aanleiding om een stichting op te richten. Zeer spontaan werd er gereageerd op mijn verzoek aan een aantal vrienden en kennissen om als bestuurslid te participeren in deze stichting. Hierdoor werd het mogelijk gemaakt om mee te werken aan het door Ludo van Eck geformuleerde doel om bekendheid te geven aan de verschrikkingen die zich in de Tweede Wereldoorlog hebben afgespeeld. 




Nu, na vijftien jaar kan ik terugkijken op veel succesvolle exposities van de tweëentwintig schilderijen. Inmiddels zijn honderden jonge mensen op aanschouwelijke wijze betrokken bij een door de nazi's in gang gezette zwarte bladzijde uit de Nederlandse en in het bijzonder Scheveningse geschiedenis.


Om deze dingen ten uitvoer te brengen is mentale steun van anderen onontbeerlijk. Ook onontbeerlijk is vanzelfsprekend de hulp bij het organiseren van de evenementen.


De Stichting Nooit Meer is daarom van fundamentele betekenis geweest en zal dat blijven.


Een aantal bestuursleden is niet meer actief in de Stichting en enkele andere leden hebben te kennen gegeven te willen terug treden. Ook hebben wij nieuwe personen bereid gevonden om zitting te nemen in het bestuur. Hun medewerking is van onschatbare waarde en zal dat blijven zolang het nodig is om de mensen in het algemeen en de jeugd in het bijzonder te informeren over de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog.



André van Kruijssen 16 mei 2010


-----------------------------------------------------


1 opmerking: